زمین دایر: اراضی دارای ساختمان و تاسیسات و دیوار کشی متناسب با ملک و یا املاکی که باغ و مشجر و یا زراعی باشد را زمین دایر گویند.

زمین بایر: به اراضی فاقد ساختمان و تاسیسات می گویند که سابقه دایر بودن نیز داشته باشند.

قانون زمین-شهری مصوب سال 1366 مجلس شورای اسلامی:

    اراضی موات شهری زمین هایی است که سابقه عمران واحیاء نداشته باشد،زمین های مواتی که علی رغم مقررات قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری بدون مجوز قانونی از سال 1358 ه بعد احیاء شده باشد همچنان در اختیار دولت است.

 

تعریف زمین دایر وبایر و موات در برخی قوانین مربوط به اراضی غیر شهری:

زمین دایر: اراضی دایر زمین هایی است که آن را احیاء و آباد کرده اند ودر حال حاضر دایر و مستمرا" مورد بهره برداری است.

زمین بایر: زمین هایی که سابقه احیاء دارد ولی به علت اعراض یا عدم بهره برداری بدون عذر موجه مدت 5 سال متوالی متروک مانده یا بماند.

زمین موات: زمین هایی که سابقه احیاء و بهره برداری ندارد و به صورت طبیعی باقی مانده باشد.

 

مطالعه کنید

در اصطلاح حقوقی طبق ماده 27 قانون مدنی اراضی موات یعنی زمین هایی که معطل افتاده وآبادی و کشت و زرع در آنها نباشد.

    البته به موجب ماده 3 قانون زمین شهری مصوب سال 1366 اراضی موات شهری زمین هایی است که سابقه عمران و احیاء نداشته باشد.همچنین به موجب ماده 4 قانون زمین شهری مصوب سال 1366 اراضی بایر شهری زمین هایی است که سابقه عمران و احیاء داشته و به تدریج به حالت موات برگشته اعم از آنکه صاحب مشخصی داشته باشد و یا نداشته باشد.

 

زمین برای اینکه مباح وموات باشد باید دو شرط داشته باشد:

    اول اینکه مالک خاص نداشته باشد پس اگر زمینی که ملک اشخاص است به سبب اهمال مالکان آباد نباشد در اصطلاح زمین موات و مباح نامیده نمی شود چنین زمینی را دایر می نامندو احیاء آن از     موجبات تملک نیست.

  دوم اینکه آبادی و کشت وزرع در آن نباشد: آبادی زمین ،به تناسب انتفاعی که از آن برده می شود، متفاوت است، ولی در عف زمینی را که در آن درختکاری و زراعت باشد آباد گویند.زمین آباد معمولا"  دارای مالک خاص است،مگر اینکه در اثر اعراض مالک یا جهات دیگر مجهول المالک باشد.

 

انواع واقسام اراضی موات

زمین هایی که از اصل موات بوده و می دانیم که در هیچ تاریخی ملک کسی نبوده است و یا ندانیم که سابقه ملکیت داشته است.

اراضی که در تاریخ های گذشته سکنه داشته ولی از بین رفته و به کلی منقرض گشته است.

   زمین هایی که از روی سابقه و آثار می دانیم که مالکی دارد ولی معلوم نیست که مالک چه کسی است. وملک هم بصورت خرابه باشد که این قسمت شامل دو عنوان است-اراضی موات و اراضی مجهول المالک